Een boek schrijven is een hele ervaring. En dan doel ik niet op het schrijf-, redactie-, productie- en promotieproces. Nee, ik doel op de periode erná. Je geesteskind, je gedachtewereld, je opvattingen en overtuigingen, ze liggen ineens open en bloot op schoot bij iedereen die door het boek bladert, het leest, het herkauwt. Dat voelt naakt. Een naaktheid in de vrieskou.
Macht
Enkele recensies, sommige reacties en hier en daar een gesprekje, maken gehakt van het boek. Als beweerd wordt dat Frans Verhaaren en ik de gemeenteraad niet zouden respecteren, is dat kritiek die zo buiten de orde is, dat het me niet raakt. Er is niet één zin, niet één woord, niet één letter in het boek aan te wijzen die zoiets zou stellen namelijk. Wat daarentegen wel heel wat mentaal huiswerk geeft, is de kritiek dat we de factor ‘macht’ onvoldoende hebben meegewogen, onvoldoende hebben overwogen. Ja, de bevlogenheid over participatie, langzaam leiderschap, spiritualiteit, leren met en in de context, de kracht van gemeenschappen, enzovoort, spat van elke pagina af, maar als je vergeet dat macht, egotripperij, achterkamers, opgepoetste taboes en keiharde belangen in de wereld van alledag hun betekenis hebben, dan dreig je op reis te zijn naar het moeras van naïviteit.
Blond zijn we niet. Onbevangen ook niet. Ik zou kunnen beargumenteren dat de kracht van gemeenschappen de factor macht juist omvát, ik zou kunnen beargumenteren dat levenskracht altijd sterker is dat macht, ik zou… Nee, ik doe het niet, ik kies ervoor er voorlopig langzaam en langdurig op te kauwen, het huiswerk mag best een tijdje duren. Het kán niet anders of de genoemde kritiek heeft ergens meer dan een punt.
Recensies
Prachtig en hartverwarmend is het om mee te maken hoeveel recensies ronduit lovend zijn, in hoeveel gesprekken en bijeenkomsten mensen me teruggeven dat ons boek precies onder woorden brengt wat ze al zolang voelden en ervoeren. Opvallend vaak zeggen mensen geïnspireerd te zijn. En nog honderd van dat soort teksten. Kortom, het boek is alle moeite meer dan waard.
Open en bloot ja. Geen koude rillingen, maar een warm deken.
Jan van Ginkel
Jan van Ginkel was gemeentesecretaris en algemeen directeur van de Gemeente Zaanstad (daarvoor van Schiedam). Hij is in zijn hele loopbaan bezig geweest met radicale innovaties in de overheid. In de gemeente Molenwaard zorgde hij ervoor dat het gemeentehuis werd afgeschaft en bestuurders en ambtenaren voortaan rechtstreeks thuis met burgers overleggen. In 2011 kreeg hij de onderscheiding voor ‘Meest invloedrijke ambtenaar van Nederland’.