Aanbevelingen

Werkvonken naar wakkere gemeenschappen

‘Dit boek spreekt mij als mens, als leider en als bestuurder aan. Iedereen heeft de gelegenheid duurzaam van betekenis en van invloed te zijn. Word je daarvan bewust wanneer je dat nog niet was, ontsteek je eigen werkvonk en draag ook zelf bij aan wakkere gemeenschappen!’
Jasmijn Hamakers-Kester, rector Vathorst College, winnaar verkiezing ‘Beste schoolleider van Nederland’ en bestuurslid Ashoka Netherlands

‘Ik merk het ook in mijn eigen stad. Inwoners pakken zelf de regie over hun eigen ontwikkeling, over de ontwikkeling van hun straat, van hun wijk. Ondernemers pakken nieuwe kansen om met hun omgeving te werken aan duurzaamheid en circulariteit, aan maatschappelijk verantwoorde nieuwe verdienmodellen.

Het effectief inspelen op die kracht van de gemeenschap vraagt veel van bestuurders. Het vergt een goed inzicht in het stedelijk weefsels zodat je daar dan op kunt aansluiten. En het vraagt veel van bureaucratische organisaties. Soms kraken ze in hun voegen. Ik vind dat kraken gezond en bemoedigend. Het toont aan dat het Nieuwe Normaal zich búiten de vier muren van geconditioneerde maatschappelijke constructen bevindt!

Dit boek geeft mij concrete handreikingen hoe ik, samen met andere professionals, dat kraken en schuren en knarsen kan bevorderen én begeleiden vanuit mijn ambt en verantwoordelijkheid. Ik wens dit boek in handen van elke bestuurder en professional die de samenleving serieus neemt.’
Jack Mikkers, burgemeester van ‘s-Hertogenbosch

‘Dit boek stemt hoopvol voor iedereen die daadwerkelijk een bijdrage wil leveren aan een betere leefwereld. Het vraagt moed en lef om met die verbetering aan de slag te gaan. Ben je namelijk bereid op zoek te gaan naar je verlangen, kan en wil je oprecht naar anderen luisteren en ben je bereid elke keer opnieuw aan zelfreflectie te doen? Een bijdrage leveren aan een groter geheel doe je met anderen. Als bestuurder van een organisatie die zichzelf elke dag de vraag stelt of zij nog voldoende bijdraagt aan haar maatschappelijke opdracht, realiseer ik me dat we anderen echt nodig hebben. En die zijn er steeds meer, blijkt uit de bijzondere verhalen en voorbeelden uit het boek. Dit boek biedt voor mij een mooie aanvullende inspiratie op de boeken over cyane organisaties (Laloux) en ‘Terug naar de bedoeling’ (Wouter Hart). Laten we aan de slag gaan met de wakkere gemeenschap!’
Claire Vlug, bestuurder Jeugdbescherming Regio Amsterdam

‘Ik vind het een prachtig werk, mijn hart gaat er sneller van kloppen. De logaritmes zijn heel herkenbaar in de praktijk van de wijkagent. Deze politieagent moet namelijk in de stad als een soort hacker, vol passie, vanuit zijn intrinsieke motivatie, de balans zoeken tussen de systeem- en leefwereld, tussen het publiek domein en de persoonlijke interactie.
En bewoners en professionals wakker maken, zoals het in het boek mooi wordt omschreven, is echt een kunst. Daarmee kun je, zoals Jan Bommerez in zijn gelijknamige boek mooi omschrijft, ‘een rups leren vliegen’. Daarvoor moet je de omstandigheden in de wijk creëren – mensen verleiden en bewoners wakker maken –, zodat de rups inderdaad transformeert tot een wakkere wijkvlinder.
Het boek van Frans Verhaaren en Jan van Ginkel laat de chaos van deze tijd indringend doorleven en herkennen, en geeft met al zijn algoritmen, de energie die nodig is om te werken aan een duurzame samenleving. Een mooi pad om te volgen.’
Wilco Berenschot, wijkagent in Rotterdam

AANBEVELINGEN OVER WERKEN AAN DE WAKKERE STAD

Jantine Kriens
Voorzitter directieraad Vereniging Nederlandse Gemeenten:
De schrijvers van dit boek weten waar ze het over hebben. Vanuit reflectie op de eigen beroepspraktijk komen ze tot een mooi beeld van de overheid 4.0 en het daarbij behorend ‘langzaam leiderschap’. Er ligt een prachtige kans: dat gemeenten zich verder ontwikkelen tot vitale gemeenschappen waarvoor de gemeente het marktplein is waar je elkaar ontmoet, en een vangnet vormt voor wie dat nodig heeft. Dit boek gaat over leidinggeven aan precies dat avontuur. Over het besef dat je soms daadkrachtig bestuurt door op je handen te blijven zitten. Over de wetenschap dat we allemaal deel uitmaken van een groter geheel en alleen in samenwerking sterk zullen zijn.

Mark van Twist
Hoogleraar bestuurskunde, Erasmus Universiteit Rotterdam,
Decaan Nederlandse School voor Openbaar Bestuur:
Al een aantal jaren raken we gewend aan de gedachte dat een overheid, die zichzelf als uitgangspunt voor beleid ziet, niet meer van deze tijd is. Het publieke domein moet terug naar de samenleving, dat bestrijden nog maar weinig mensen. Maar hoe? De participatiesamenleving als slimme manier om te bezuinigen? Netwerksturing als iets leuks voor de mensen, terwijl de overheid de echt belangrijke zaken blijft behartigen? Burgerkracht versterken als de enige manier om tegenwoordig resultaten te bereiken? De auteurs van Werken aan de wakkere stad pleiten hartstochtelijk voor het krachtiger maken van stedelijke gemeenschappen, maar hebben ook oog voor allerlei risico’s hierbij. Maar bovenal hanteren zij een originele praktijklogica, die burgers, gemeentelijke ambtenaren en bestuurders, en tal van professionals nieuwe handvatten biedt om een moderne samenwerking met elkaar aan te gaan. Dit boek biedt de lezer heel wat stof om de grootste sociale uitdaging van onze tijd – hoe maken we het publieke en het openbare domein eigentijds leefbaar – met een radicaal nieuwe en veelbelovende aanpak te benaderen.

Jan Nap
Lector Waardevolle Praktijkontwikkeling, Politieacademie:
Aan welke toekomst wil ik werken? Als burger, bestuurder, professional, als mens? Wat dient zich aan? Waar heb ik zin in; waar zie ik zin in? De vragen die de auteurs zichzelf stellen, worden op aansprekende en uitnodigende wijze ook aan anderen gesteld. Verwachtingsvol, hoopvol. De auteurs kiezen positie. Ze laten vanuit hun zeer rijke ervaring op doordachte wijze zien wat gedaan en ook gelaten kan en moet worden om een vitale (stads)samenleving te ontwikkelen. Het boek is ook een oproep. Een oproep om verantwoordelijkheid te nemen, om onze ‘verslaving’ aan afhankelijk makende arrangementen los te laten. Wakker te zijn op de werkplaats, dus ook moedig. De auteurs prikkelen de lezer om op weg te gaan. Doen!

André Wierdsma
Hoogleraar Organiseren en Cocreëren, Nyenrode Business Universiteit:
Vanuit een integere praktijk bieden de auteurs handvatten om verantwoordelijkheid te nemen voor de gemeenschap waar ieder van ons deel van uitmaakt. Hoe zie je je eigen relatie tot de gemeenschap? Ben je eisend en calculerend of draag je je steentje bij? Wat kun je doen om van consument een betrokken actor te worden die bijdraagt aan vormgeving van onze eigen leefwereld? De auteurs bepleiten om cocreërend met anderen en aan de hand van kleine betekenisvolle stappen de toekomst naar het heden te halen. Het vraagt sensitiviteit voor wat zich al aan het ontwikkelen is en moed om dit te versterken. Het is een belangrijk boek dat aanzet tot vernieuwend denken en ontwikkelend handelen om de leefwereld vitaal te maken.

Arne Weverling
Wethouder gemeente Westland,
Voorzitter van de Landelijke Wethoudersvereniging:
Steeds vaker wordt de kloof tussen bestuur en samenleving benadrukt. Voor bestuurders is dat een indringende waarschuwing, want wij mogen nooit vergeten dat wij zelf deel uitmaken van die samenleving. Dit boek laat overtuigend zien dat je daarom als bestuurder steeds moet werken aan gezamenlijke reflectie, aan een in dialoog ontwikkelde visie en aan een niet-aflatende wil om je persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen. Pas dan kunnen bestuurders toegevoegde waarde bieden om echt te kunnen inspelen op de behoeften van de samenleving. Dit vraagt van ons als overheid om mensen met behoefte tot zelfregie de ruimte te geven, maar ook om mensen die wél behoefte aan ondersteuning hebben dat eveneens te bieden. Maatwerk dus, met gevoel voor de voortdurend wisselende behoeften van de samenleving.
Gemeenten ontstonden ooit omdat mensen een gemeenschappelijk belang hadden (bijvoorbeeld veiligheid of handel). Het loonde om bij elkaar te wonen en bepaalde faciliteiten te organiseren. Door de eeuwen heen heeft dit een uniek samenspel tussen overheid en samenleving opgeleverd, waarbij de burger aan zet was en de overheid ondersteunde. Dit boek laat ons goed zien waar wij vandaan komen, hoever we daar vandaan zijn gegroeid, welke ontwikkelingen nu om ons heen plaatsvinden en hoe wij weer naar die vroegere synergie toe kunnen gaan. Pas dan zal het belang en de toegevoegde waarde van de overheid weer door de samenleving worden herkend. Laat het een niet vergeefse oproep tot ons allen zijn!

Chris Sigaloff
Voorzitter Kennisland
Aan de vooravond van grote sociale veranderingen pleiten de auteurs van dit boek voor daadkracht: met een kritische uiteenzetting van verschillende rollen roepen zij op tot het herdefiniëren van onze samenleving. Vanuit hun beroepspraktijk sturen ze aan op een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheden, op terughoudender gemeenten en actievere burgers. De auteurs schetsen niet alleen de problematiek maar laten ook zien hoe we samen tot een nieuw en leefbaar sociaal domein kunnen komen, geven praktische handvatten maar benoemen ook reële risico’s. Maar bovenal roepen ze ons op om verantwoordelijkheid te nemen, voor onszelf, voor elkaar. En dat is nog niet zo’n gek idee.